Zimą łatwo o upadki – oblodzone i zaśnieżone chodniki sprzyjają poślizgnięciom. Zdarza się, że z pozoru błahe potknięcie może doprowadzić do poważnego urazu. Dowiedz się, jak rozpoznać wymagające interwencji lekarza skutki upadku i jak postępować w ich przypadku.
Na jakie urazy narażeni jesteśmy zimą?
Niefortunny upadek na lodzie może mieć mniej lub bardziej poważne skutki. W jego wyniku, można nabawić się m.in.:
- stłuczeń,
- skręceń,
- zwichnięć,
- złamań,
- urazów głowy.
Jedynie w przypadku lekkich stłuczeń, interwencja lekarza nie jest konieczna. W przypadku ciężkich, otwartych złamań i poważnych urazów głowy (objawiających się m.in. utratą przytomności), konieczne jest wezwanie pogotowia.
W dalszej części tekstu skupimy się na skręceniach, zwichnięciach i złamaniach – dowiesz się, jak je rozpoznać oraz jak przebiega ich leczenie.
Czym różnią się skręcenia i zwichnięcia? Jak je rozpoznać?
Zwichnięcie to uraz stawu, polegający na przemieszczeniu się kości i utracie jej łączności z torebką stawową. Przy zwichnięciu może dojść do uszkodzenia więzadeł, chrząstki, łękotek oraz do naciągnięcia lub nawet rozerwania torebki stawowej. Skręcenie jest lżejszym urazem – dochodzi do niego w wyniku przekroczenia fizjologicznego zakresu ruchu stawu, który może prowadzić do naciągnięcia lub zerwania torebki stawowej i więzadeł. Zwichnąć lub skręcić można każdy staw – zimą, przy upadku, najłatwiej o uraz kostki, kolana, łokcia, nadgarstka, ramienia.
Przy zwichnięciu, występuje silny ból i obrzęk, zniekształcenie obrysu stawu, nieprawidłowe ustawienie kończyny. Ponadto, niemożliwe jest poruszanie uszkodzonym stawem. W przypadku skręcenia, ruchomość stawu jest ograniczona, występuje ból, obrzęk, pojawia się krwiak.
Przy podejrzeniu urazu stawu, konieczne jest jego unieruchomienie. Należy również położyć zimny okład w miejscu obrzęku. Zarówno w przypadku zwichnięć, jaki i skręceń, trzeba udać się do lekarza. Staw musi zostać prześwietlony – RTG umożliwi ocenę jego stanu, na podstawie której ortopeda zadecyduje o przebiegu leczenia. W przypadku zwichnięć konieczne jest nastawienie stawu, w najcięższych przypadkach wykonuje się zabieg chirurgiczny. W przypadku skręceń, wystarczy odpowiednie unieruchomienie stawu. Przy najpoważniejszych skręceniach III stopnia, staw umieszcza się w gipsie.
Złamania – kiedy do ortopedy, kiedy na oddział chirurgii?
Złamanie, w przeciwieństwie do zwichnięć i skręceń, dotyczy nie stawów, lecz kości, i polega na całkowitym przerwaniu ich ciągłości. Jednym z najbardziej znanych podziałów złamań jest ten, wyróżniający złamania zamknięte i otwarte. W pierwszym przypadku, dochodzi wyłącznie do uszkodzenia kości, w drugim, poza kością, uszkodzone są również inne tkanki, dochodzi również do przerwania skóry.
Złamanie otwarte łatwo rozpoznać – jeśli wystąpi ono u Ciebie lub widzisz, że doszło do niego u kogoś w Twoim pobliżu, koniecznie zabezpiecz otwartą ranę jałową gazą, by nie dopuścić do zakażenia kości, i zadzwoń po pogotowie! Złamanie zamknięte nie zawsze łatwo zauważyć – w niektórych, lżejszych przypadkach, ból nie występuje ciągle, jedynie w trakcie ruchu. Typowe złamanie objawia się:
- silnym bólem, tkliwością w miejscu złamania,
- upośledzeniem ruchu,
- obrzękiem i zsinieniem,
- deformacją w okolicy złamania.
Do poprawnego zdiagnozowania złamania, konieczne jest badanie lekarskie i zdjęcie rentgenowskie. Ortopeda na podstawie RTG jest w stanie precyzyjne zlokalizować złamanie, określić jego rodzaj oraz wdrożyć odpowiednie leczenie.
Przeważnie, złamania leczy się nieoperacyjnie – unieruchamia się kość (zwykle gipsem), ewentualnie, dodatkowo nastawia się odłamki kostne. W trakcie zrastania, chory musi wykonywać zalecone przez fizjoterapeutę ćwiczenia przeciwzakrzepowe i napięcia izometryczne mięśni. Do przyspieszenia gojenia, wykorzystuje się fizykoterapię polem magnetycznym.
Leczenie operacyjne złamań jest konieczne w przypadku złamań otwartych, przezstawowych, wielomiejscowych oraz w przypadku przemieszczenia odłamków kostnych, uniemożliwiającego ich nastawienie. Operacja polega na chirurgicznym nastawieniu kości lub jej zespoleniu wkrętami, płytkami lub gwoździami.
